Krótka historia ogrzewania podłogowego
Chociaż ogrzewanie podłogowe kojarzone jest
z nowoczesnością, jego początki sięgają 5 tys.
lat p.n.e. Wówczas na terenie dzisiejszej Korei
Północnej powstał pierwszy system z wykorzystaniem
paleniska pod schronieniem. Poznaj
historię ogrzewania podłogowego i zobacz, jak
zmieniało się na przestrzeni lat, by na dobre
zagościć w naszych domach.
Najstarsze odkrycia
Pierwsze systemy ogrzewania podłogowego stosowane
były już podczas trwania ery polodowcowej i neolitu.
Dowody na istnienie tzw. pieczonych podłóg w 5000 r.
p.n.e. w Korei Północnej pokazują, w jaki sposób ludzie
radzili sobie z ocieplaniem swojego schronienia.
Pod prowizorycznymi mieszkaniami znaleziono rowy
z kamienia, w których rozpalano ogień. Nagrzane głazy
przenosiły ciepło do namiotów, natomiast powstający
dym przechodził przez komin, który znajdował się poza
pomieszczeniami. Co więcej, temperatura wytwarzająca
się podczas tego procesu była wykorzystywana do gotowania
i przyrządzania jedzenia. Rowy służyły również
często do spania oraz spędzania wolnego czasu. Późniejsze
metody ocieplania zakładały stosowanie dwóch
palenisk, z czego jedno traktowane było jak piekarnik.
W XXX w. p.n.e. kamienne rowy rozbudowano w taki
sposób, żeby ogień nie gasł zbyt szybko, a płomienie
zamiast w górę, rozchodziły się na boki. Sama metoda
nie należała do bezpiecznych. Często dochodziło
do pożarów oraz zatruć spowodowanych wdychaniem
dymu, a sam system nie pozwalał na wystarczające
ogrzanie schronienia. Wbrew licznym wadom wykorzystywanie
dwóch palenisk do podnoszenia temperatury
domu oraz przygotowywania jedzenia było stosowane
w Korei do XX w.
Europejskie łaźnie
Ogrzewanie w starożytnym Rzymie i Grecji wywodzi
się z tamtejszych łaźni z ok. 900 r. n.e. Ciepło wody
w basenach miejskich regulowane było od spodu za
pomocą tzw. hypokaustum, czyli przestrzeni pod podłogą.
Każdy pokój ze zbiornikiem usytuowany był na podniesionej
platformie. Do podtrzymania całej konstrukcji
używano słupków z kamienia lub cegły o wysokości ok.
80 cm. W centralnym pomieszczeniu pod budynkiem
znajdował się piec, w którym rozpalano ogień. Dzięki
rozłożeniu filarów gorące powietrze przemieszczało się
do góry i podgrzewało podłogę, na której znajdowały się baseny. Tak jak gorące łaźnie, podgrzewanie podłogowe
zyskało na popularności w większych miastach.
Na przestrzeni lat Rzymianie zaczęli montować hypokaustum
w swoich domach, szczególnie w bogatszych
dzielnicach. Co więcej, w niektórych ścianach tworzone
były kanały wykonane z pustaków w celu ogrzania
większych komnat, a nie samej podłogi. Ten system
rozprzestrzenił się w innych krajach, a najlepiej zachowane
hypokaustum można odnaleźć w łaźniach
tureckich budowanych podczas panowania Imperium
Osmańskiego z ok. XIV w. n.e.
Polska część historii
Najstarszy zachowany piec znajduje się na zamku krzyżackim
w Malborku. Przez wielu jest błędnie nazywany
średniowiecznym hypokaustum, choć korzystano z niego
w podobny sposób. Pod Wielkim Refektarzem znajdowała
się komora akumulacyjna oraz kocioł, w którym
palono węglem drzewnym. Dzięki dokładnie zachowanej
dokumentacji krzyżackich kupców wiemy, że to właśnie
tego surowca używano do podnoszenia temperatury
w komnatach. We wnękach pod podłogą rozłożone
były duże kamienie, które nagrzewały się pod wpływem
ognia z paleniska. Po zakończeniu całego procesu zamykano
otwory znajdujące się na dole pomieszczenia,
następnie otwierano klapy w salach. Komnata była wyposażona
w 36 specjalnych kanałów służących do regulacji
temperatury. Zamknięcia były wykonane z ciężkiego
metalu, który nie topił się od gorącego powietrza.
Tak jak w Korei, piec na zamku wykorzystywany był do przygotowywania potraw. Podziemia z piecem w Malborku
można w dalszym ciągu zobaczyć podczas wycieczek
po zamku.
Odrzucony projekt
Stosowanie hypokaustum było głównym sposobem na
docieplanie budynków nawet na początku XX w. Ostatnie
użycie tej metody odnotowano w 1904 r. w anglikańskiej
katedrze w Liverpoolu. Budowa sanktuarium
była jednak drogim i czasochłonnym przedsięwzięciem.
Z tego powodu na przełomie lat 80. i 90. XIX w. próbowano
znaleźć nowy sposób na podniesienie temperatury
w pomieszczeniach, który zakładałby użycie bojlerów
wodnych. Podczas badań brano pod uwagę takie
współczynniki, jak przewodzenie, odbicie i emisję ciepła.
W 1899 r., podczas przeprowadzania kolejnych testów,
Hans von Pechmann odkrył gęstą maź przypominającą
wosk w jednej z probówek. Mimo odrzucenia nowego
wynalazku przez naukowca jego współpracownicy poddali
wydzielinę dokładnej analizie. Osad, nazwany polietylenem,
w reakcji z gazem etanowym pod wysokim ciśnieniem wytworzył polietylen, czyli główny kompozyt
wykorzystywany w tworzeniu nowoczesnych systemów
ogrzewania płaszczyznowego. W 1939 r. odbył
się pierwszy przetarg na patent do wykonywania rurek
przewodzących wodę z nowo odkrytego surowca i od
tej pory używany jest w procesie produkcyjnym największych
marek zajmujących się techniką ocieplania
podłogowego.
Współczesny rozwój
Współczesna branża ogrzewnictwa odnotowała najbardziej
dynamiczny rozwój w drugiej połowie XX w. W latach
40. w budynkach na terenie Stanów Zjednoczonych
zaczęto używać systemy z wykorzystaniem wody
do regulacji temperatury w mieszkaniach. Ten sposób
pokazał architektom, że za pomocą cieczy i rur można
dostosować metodę regulacji temperatury do każdego
projektu. 20 lat później w Kanadzie powstał pierwszy
model ocieplania płaszczyznowego. W 1960 r. jeden
z badaczy NRC zamontował sieć rurek do przewodzenia
gorącej wody w podłodze swojego domu. W ramach
tej technologii wprowadził innowacyjne rozwiązania, takie
jak system promiennego ogrzewania zasilany z automatycznie
wypiekanego pieca antracytowego. Po tych
rewolucyjnych odkryciach metoda z wykorzystaniem
wody zyskała na popularności, a Korea ponownie stała
się liderem wśród technik ocieplania.
Dzisiejsze rozwiązania
Do najczęściej używanych metod ogrzewania podłogowego
XXI w. należą systemy z użyciem wody lub energii elektrycznej. Dzięki dużej liczbie różnorodnych
rozwiązań dobranie odpowiedniego systemu do naszego
domu jest o wiele łatwiejsze. Ogrzewanie płaszczyznowe
oddaje ok. 70 proc. ciepła do pomieszczenia,
a przy jego równym rozkładzie, dotykając podłogi, odczuwamy
jedynie przyjemną temperaturę od 26 do 29oC.
– Kiedyś prowizoryczna instalacja miała zapewniać jedynie
ciepło domownikom, dzisiejsze inteligentne systemy
dbają o nasze samopoczucie, zdrowie, a także
portfel. Chociaż zasada pracy ogrzewania podłogowego
znana jest od tysięcy lat, jej kształt cały czas ulega
unowocześnieniom, a na rynku pojawiają się rozwiązania,
które nie tylko zwiększają komfort użytkowania,
ale także poprawiają efektywność energetyczną, która
przekłada się m.in. na pozytywny wpływ na środowisko
naturalne – podkreśla Piotr Serafin, ekspert techniczny
z firmy Uponor, producenta ogrzewania i chłodzenia
płaszczyznowego. – Nasza rosnąca wiedza w zakresie
nowoczesnych technologii umożliwia konstruowanie
systemów odpowiadających potrzebom nawet
najbardziej wymagających realizacji. Szerokie portfolio
produktów, a także indywidualne podejście do każdej
inwestycji gwarantuje tworzenie rozwiązań "na miarę".
Obecnie dostępna technologia pozwala na montaż
ogrzewania płaszczyznowego w miejscach, w których
do tej pory było to niemożliwe, jak drewniane domy
czy pomieszczenia o szczególnie niskiej wysokości –
wyjaśnia Piotr Serafin.
Mimo widocznego rozwoju funkcja ogrzewania podłogowego
pozostała niezmieniona. Ma przynosić komfort
domownikom, dostosowując się do ich indywidualnych
wymagań. Liczba nowoczesnych rozwiązań pozwoli
na wybranie odpowiedniego systemu do każdego budynku.
Warto jednak poznać historię branży, aby docenić
prostotę i funkcjonalność dzisiejszych systemów
ogrzewania podłogowego oraz zobaczyć, jak rozwijały
się przez lata.
B i b l i o g r a f i a :
https://under floorheatingexper t.com/under floor-heating-systems-history/
https://www.warmyourfloor.com/knowledge-center/the-history-of-underfloor-heating-technology/
https://www.rmf24.pl/tylko-w-rmf24/fakty-z-twojego-miasta/news-sredniowieczne-ogrzewanie-podlogowe,nId,1087937
https://www.underfloorheating.co.nz/design/history/
https://www.easyflow.org.uk/history-of-underfloor-heating/
https://zamek.malbork.pl/wystawy-i-wnetrza/sredniowieczny-system-grzewczy-zamku-malborskiego-48
|